Tìm hiểu phong tục cúng đất đầu năm của người Việt 2022

Theo quan niệm và phong tục dân gian, tục cúng đất đầu năm là lễ nghi bắt buộc và không thể thiếu mỗi khi dịp tết đến hay vào các ngày lễ trọng đại. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu đến quý bạn đọc những thông tin quan trọng trong tục cúng đất đầu năm qua bài viết sau.

Phong tục cúng đất đầu năm tại Việt Nam.

Thế nào là cúng đất đầu năm?

Cúng đất đầu năm là phong tục đã từ xa xưa của người dân Việt Nam thực hiện vào mỗi dịp xuân mới tết đến. Theo phong tục của cha ông, mỗi nơi mà con người chúng ta sinh sống đều có một vị thần giữ đất, cai quản gọi là thần Thổ Công. Bất cứ khi nào thực hiện việc gì đó liên quan đến đất đai thì người ta sẽ làm lễ cúng Thổ Công để cho công việc được thuận lợi.

Đặc biệt, lễ cúng đất được thực hiện vào những dịp lễ trong năm như mùng 1, ngày rằm, lễ Tết… đều cần làm lễ để thờ cúng Thổ Công. Lễ cúng đất vào dịp đầu năm và cuối năm với mục đích chủ nhà báo cáo lại với Thổ Công những việc mà mình đã làm trong năm cũ, thể hiện sự tôn trọng và lòng tin đối với thần linh và cầu mong thần linh phù hộ sức khỏe, làm ăn thuận lợi cho những người thân trong gia đình.

Lễ cúng đất đầu sẽ được tiến hành vào ngày rằm tháng Giêng (ngày Tết Nguyên Tiêu). Ở một số vùng có tục lệ riêng thì lễ cúng đất đầu năm được tiến hành vào tháng 2 Âm lịch.

Các lễ vật chuẩn bị cho lễ cúng đất đầu năm

Những lễ vật cúng tạ đất đầu năm bao gồm: 

• Trái cây
• Hoa tươi
• Nhanh
• Gạo
• Muối trắng
• Rượu
• Các loại bánh kẹo
• Trầu cau
• Xôi, chè… 
• Ngoài ra, vật lễ cúng còn có: tiền vàng, cây vàng hoa đỏ, 5 con ngựa màu xanh ( đỏ, chàm tím, trắng, vàng)

Cúng tạ đất vào thời khắc chuyển giao sang năm mới.

Đối với gia đình sử dụng bàn thờ gồm 3 lưu hương để thờ ông bà gia tiên thì cần chuẩn bị các lễ vật cúng đất đầu năm như sau:

• Hương thơm, hoa tươi gồm 10 hoa hồng đỏ chia làm 2 lọ và đặt 2 bên bàn thờ.
• Lá trầu gồm 3 lá và 3 quả cau.
• 2 đĩa xôi, 2 đĩa trái cây và 2 đĩa bánh kẹo đặt 2 bên bàn thờ.
• Gà luộc nguyên con được bày lên đĩa to, có thể lựa chọn gà trống thiến hay là gà giò đều được. Nếu không có gà thì thay thế bằng chân giò trước của lợn được luộc chính.
• Nửa lít rượu trắng, 10 lon bia, 6 lon nước ngọt để đều 2 bên bàn thờ.

Đối với gia đình khác nếu có sẵn đèn thờ thì sử dụng còn không có thì sử dụng nến cốc hoặc nến khi thắp hương. Lễ vật cần chuẩn bị bao gồm:

• 6 con ngựa vật cúng trong đó gồm 5 con ngựa với 5 màu đỏ, xanh, trắng, chàm tím và 5 bộ mũ kèm theo ngựa với cờ lệnh, kiếm và roi. Trên lưng mỗi con ngựa đặt 10 lễ tiền vàng. 1 con ngựa màu đỏ to hơn so với 5 con ngựa trên và cũng kèm theo các vật dụng như những con ngựa cúng khác.
• Cây vàng hoa đỏ.
• ĩa đựng 50 lễ vàng tiền dùng để dâng gia tiên.

Ý nghĩa của phong tục cúng đất đầu năm

Lễ vật cúng tạ đất với nhiều ý nghĩa khác nhau.

Cảm tạ đối với thần linh và tổ tiên

Theo phong tục xa xưa, Thổ Công là vị thần quản lý  đất đai và tài lộc của gia đình, bảo vệ gia đình chúng ta khỏi sự tác động của ma quỷ. Trong thời khắc giao thừa, các gia đình tiến hành nghi lễ cúng đất để gửi lời cảm tạ tới những vị thần không biết mệt mỏi vì bình an, sức khỏe của gia đình trong năm qua.

Với tục cúng đất đầu năm, con cháu trong gia đình cũng dâng lên ông bà tổ tiên những món ăn ý nghĩa ngày Tết để cảm tạ ơn dưỡng dục và sinh thành của những thế hệ đi trước và cảm tạ ông bà đã phù hộ độ trì cho gia đình gặp nhiều may mắn, vượt qua mọi khó khăn trong một năm qua.

Ý nghĩa cảm tạ thần linh và tổ tiên là ý nghĩa cốt lõi nhất của tục cúng đất đầu năm, thể hiện ý nghĩa uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây của Việt Nam, một nét đẹp văn hóa cần được duy trì phát triển và truyền lại cho các thế hệ sau.

Cầu mong năm mới sẽ nhận được nhiều điều tốt đẹp

Ý nghĩa của tục cúng đất năm mới với mong muốn nhận được những điều tốt đẹp cho gia đình trong năm tới. Các gia đình cầu cho năm tới làm ăn thuận buồm xuôi gió, mưa thuận gió hòa, có thể biến nguy thành lành. Hơn nữa, lễ cúng đất đầu năm là phong tục cầu mong gia đình trong năm mới luôn có sức khỏe tốt, không đau ốm bệnh tật và cuộc sống luôn bình an, hạnh phúc.

Lễ cúng đất năm mớii được các gia đình thực hiện trước khi Táo Quân chầu trời, người dân mong rằng các vị Táo Quân sẽ báo lên Ngọc Hoàng những điều tốt đẹp mà gia đình đã thực hiện được trong năm qua, mong được Ngọc Hoàng ban phát nhiều tài lộc.

Giúp xua đuổi tà ma

Một trong những ý nghĩa khác của tục cúng đất là mong muốn được thần Thổ Địa giúp đỡ xua đuổi tà ma đang xuất hiện trong gia đình, làm cho gia đình sợ hãi và không dám quấy nhiễu cho gia đình trong năm tới, để gia đình thuận buồm xuôi gió sống yên ổn.

Phong tục cúng đất là một lễ nghi phổ biến tại Việt Nam, là một bản sắc dân tộc tốt đẹp cần phát huy và truyền đến các thế hệ sau. Những thông tin chúng tôi gửi bạn rất cần thiết và quan trọng khi tiến hành lễ cúng tạ đất.

Lời kết! Thông qua bài viết này của chúng tôi, quý khách hàng có thể nắm được thông tin cơ bản về phong tục cúng đất đầu năm. Để hiểu rõ được đầy đủ thông tin, từ đó dễ dàng chuẩn bị và thực hiện lễ cúng đất đầu năm cho năm mới. Hy vọng bài viết này mang đến thông tin bổ ích cho bạn.